דניאל4

1 [4:4] איך נבוּכַדנֶאצַּר בין געווען שְלֵה אין מייַן בּית, אוּן רענן אין מייַן הֵיכַל. 2 [4:5] האָבּ איך אַ חלום חזה אוּן ער האָט מיך דחל, אוּן הרהֹר אויף מייַן מִשְכָּב, אוּן חזו פוּן מייַן קאָפּ האָבּן מיך בהל. 3 [4:6] דעריבּער איז פוּן מיר שום געוואָרן אַ טעם, צו בּרענגען פאַר מיר כּל חכמים פוּן בּבל, אַז זיי זאָלן מיך מאַכן ידע דעם פשר פוּן דעם חלום. 4 [4:7] דעמאָלט זייַנען עלל די חַרטומים, די אשף, די כַּשדים, אוּן די גזר, אוּן איך האָבּ אמר מייַן חלום פאַר זיי, אָבּער זיי האָבּן מיך נישט געמאכט ידע זייַן פשר. 5 [4:8] אָבּער עד אחרין איז עלל פאַר מיר דָניאֵל, וואָס שמוֹ איז בלטשאצַר, אַזוי ווי דער שֵם פוּן אֱלֹקָי, אוּן וואָס דער רוּחַ אלוקים קדושים איז אין אים; אוּן איך האָבּ אמר מייַן חלום פאַר אים: 6 [4:9] בּלטשאַצַר, דוּ רב פוּן די חַרטומים, וואָס איך ידע אַז דער רוּחַ אלוקים קדשים איז אין דיר, אוּן כל רז איז פוּן דיר נישט אנס, די חזו פוּן מייַן חלום וואָס איך האָבּ חזה אוּן זייַן פשר אמר. 7 [4:10] אוּן דאָס זייַנען די חזו פוּן מייַן קאָפּ אויף מייַן מִשְכָּב: איך האָבּ חזה, אוּן הנה אַן עֵץ איז אין מיטן ארע, אוּן זייַן רוּם איז געווען שַׂגִּיא. 8 [4:11] איז געוואַקסן דער עֵץ תקף געווארן, בּיז זייַן רוּם האָט מטה צום שָמַיִם, אוּן זייַן חזוֹת איז געווען בּיז צום סוף כל ארעא. 9 [4:12] זייַנע עפי זייַנען געווען שיין, אוּן זייַן אֵב שׂגיא, אוּן מזוֹן פאַר אַלעמען איז אויף אים געווען; אוּנטער אים האָבּן זיך הטלל [טלל] די חיות פוּן בר, אוּן אין זייַנע ענף האָבּן דור די צפרי השמים, אוּן פוּן אים האָבּן זיך התזין [זון] כּל בשׂר . 10 [4:13] האָבּ איך חזה אין די חזו פוּן מייַן קאָפּ אויף מייַן מִשְכָּב, אוּן הנה אַן עיר אוּן אַ קדיש האָט נחת פוּן שָמַיִם. 11 [4:14] האָט ער קרא אין דער חיל, אוּן האָט אַזוי אמר: גדד דעם עֵץ, אוּן קצץ זייַנע ענף, נתר זייַנע עפי, אוּן בדר זייַן אֵב; זאָלן די חיות נוד פוּן אוּנטער אים, אוּן די צפר פוּן זייַנע ענף. 12 [4:15] אָבּער דעם עקר פוּן זייַנע שרש שבק אין ארע, אוּן אין אַן אסוּר פוּן פּרזל אוּן נחשת, צווישן די דתא פוּן בר; אוּן פוּן דעם טוי פוּן שָמַיִם זאָל ער צבע ווערן, אוּן מיט די חיות זאָל זייַן זייַן חלק, צווישן עֵשֶׂב פוּן ארע. 13 [4:16] זייַן לֵב זאָל מען שנא פוּן אנוש, אוּן אַ לֵב פוּן אַ חיה זאָל אים יהב ווערן, אוּן 7 עדן זאָלן חלף איבּער אים. 14 [4:17] לויט דער גזֵרה פוּן די עירין איז דער פתגם, אוּן אַ מאמר פוּן די קדושים איז די שאלה, כדי די לעבּעדיקע זאָלן ידע, אַז דער אויבּערשטער איז שליט איבּער דער מלכות פוּן אנוש, אוּן צו וועמען ער צבא נתן ער זי, אוּן דעם שפל פוּן אנשים ער קום דערויף. 15 [4:18] דעם דאָזיקן חלום האָבּ איך, מלך נבוּכַדנֶאצַּר, חזה, אוּן דוּ, בלטשאַצַר, אמר דעם פשר דערויף, ווייַל כּל חכמים פוּן מייַן מלכות יכל מיך נישט מאכן ידע דעם פשר; אָבּער דוּ כהל יאָ, ווייַל דער רוּחַ אלוקים קדושים איז אין דיר. 16 [4:19] דעמאָלט איז דָניאֵל, וואָס שמוֹ איז געווען בּלטשאַצַר, שמם געוואָרן אַ שעה, אוּן זייַנע רעיוֹן האָבּן אים בהל. האָט זיך ענה המלך אוּן האָט אמר: בּלטשאַצַר, זאָל דער חלום אוּן דער פשר דיך נישט בהל. האָט ענה בּלטשאַצַר אוּן האָט אמר: מָרִאי, דייַן חלום אויף דייַנע פייַנט, אוּן זייַן פשר אויף דייַנע שָונאים! 17 [4:20] דער עֵץ וואָס דוּ האָסט חזה, וואָס איז געוואַקסן אוּן געוואָרן תקף, אוּן זייַן רוּם האָט מטא בּיזן שָמַיִם, אוּן זייַן חזות בּיז דער כּל ארע, 18 [4:21] אוּן זייַנע עפי זייַנען געווען שיין, אוּן זייַן אֵב שׂגיא, אוּן מזון פאַר אַלעמען איז אויף אים געווען; וואָס אוּנטער אים האָבּן דור די חיות פוּן בר, אוּן אין זייַנע ענף האָבּן שכן די צפר הַשָמָיִם 19 [4:22] דאָס בּיסט דוּ, מלך, וואָס דוּ בּיסט רבה אוּן געוואָרן תקף, אוּן וואָס דייַן גרויסקייט איז רבה אוּן האָט מטא בּיזן שָמַיִם, אוּן דייַן שלטן בּיז סוף ארע. 20 [4:23] אוּן וואָס המלך האָט חזה ווי אַן עיר, אַ קָדוֹש, האָט נחת פוּן שָמַיִם, אוּן האָט אמר: גדד דעם עֵץ אוּן חבל אים, אָבּער דעם עקר פוּן זייַנע שרש שבק איבּער אין ארע, אוּן אין אֱסוּר פוּן פּרזל אוּן נחשת, צווישן די דתא פוּן בר; אוּן פוּן דעם טוי פוּן שָמַיִם זאָל ער צבע ווערן, אוּן מיט די חיות פוּן בר זאָל זייַן זייַן חלק, בּיז 7 עדן וועלן חלף איבּער אים 21 [4:24] דאָס, מלך, איז דער פשר, אוּן עס איז די גזֵרה פוּן דעם אויבּערשטער וואָס איז מטא אויף מראי המלך; 22 [4:25] מע וועט דיך טרד פוּן אנש, אוּן מיט די חיות פוּן בר וועט זייַן דייַן מדור, אוּן עשׂב ווי תוֹר וועט מען דיך מאַכן טעם, אוּן מיט דעם טוי פוּן שָמַיִם וועט מען דיך צבע, אוּן 7 עדן וועלן חלף איבּער דיר; בּיז דוּ וועסט ידע אַז דער אויבּערשטער שליט איבּער דער מלכות פוּן אנש, אוּן צו וועמען ער צבא נתן ער זי. 23 [4:26] אוּן וואָס מע האָט אמר, צו שבק דעם עקר פוּן די שרש פוּן עֵץ [די טייטש איז]: דייַן מלכות וועט דיר געגעבן צוריק ווען דוּ ידע אַז די הימלען זייַנען די וואָס שליט. 24 [4:27] דעריבּער, מלך, זאָל מייַן מְלֵךְ שפר פאַר דיר, אוּן פרק דייַנע חטי דורך צדקה, אוּן דייַנע עויה דורך חנן אויף די עני; אויבּ עס קען נאָך זייַן אַ ארכה פאַר דייַן שלוה . 25 [4:28] דאָס כּל איז מטא אויפן מלך נבוּכַדנֶאצַּר. 26 [4:29] צום סָוף פוּן 12 ירח איז ער הלך אויף דעם הֵיכַל מלכות פוּן בּבל. 27 [4:30] האָט ענה המלך אוּן האָט אמר: איז דאָס נישט די בּבל רב, וואָס איך האָבּ בנה פאַר אַ בית מלכו מיט מייַן תקף חסן, אוּן פאַר דעם יקר פוּן מייַן הדר? 28 [4:31] דאָס מלה איז נאָך געווען אין פם מלך, און איז נפל אַ קל פוּן שָמַיִם: דיר אמר מען אָן, מלך נבוּכַדנֶאצַּר: די מלכות האָט זיך עדא פוּן דיר. 29 [4:32] אוּן פוּן אנש וועט מען דיך טרד, אוּן מיט די חיות פוּן בר וועט זייַן דייַן מדור, עשׂב ווי תור וועט מען דיך מאַכן טעם, אוּן 7 עדן וועלן חלף איבּער דיר; בּיז דוּ וועסט ידע אַז דער אויבּערשטער שליט איבּער דער מלכות פוּן אנש, אוּן צו וועמען ער צבא נתן ער זי. 30 [4:33] אין דער אייגענער שעה איז סוף געוואָרן דאָס מלה אויף נבוכַדנֶצַרן, אוּן ער איז פוּן אנש טרד געוואָרן, אוּן עשׂב ווי תור האָט ער אכל, אוּן פוּן דעם טוי פוּן שָמַיִם איז צבע געוואָרן זייַן גשם, בּיז זייַנע שׂער זייַנען רבה אַזוי ווי בּייַ נשרים, אוּן זייַנע טפר אַזוי ווי בּייַ צפּר. 31 [4:34] אוּן צום קצת יומים, האָבּ איך, נבוּכַדנֶאצַּר, נטל מייַנע אויגן צום שָמַיִם, אוּן מייַן מנדע האָט זיך תוב צו מיר, אוּן איך האָבּ ברך דעם אויבּערשטער, אוּן שבח אוּן הדר דעם וואָס חי עלם, וואָס זייַן שלטן איז אַ שלטן עלם, אוּן זייַן מלכות איז אויף דוֹר-וורות. 32 [4:35] אוּן כּל דור ארע זייַנען ווי גאָרנישט חשב; אוּן לויט זייַן צבא עבד ער מיט דעם חיל הַשָמַיִם, אוּן מיט די דור ארע, אוּן נישטא ווער זאָל מחא זייַן יָד, אוּן אים אמר: וואָס טוּסטוּ? 33 [4:36] אין דער אייגענער שעה האָט מייַן מנדע זיך תוב צו מיר, אוּן צו דעם יקר פוּן מייַן מלכות, האָט מייַן הדר אוּן מייַן זיו זיך תוב צו מיר; אוּן מייַנע הַדָּבַר אוּן מייַנע רברבן האָבּן מיך בעא; אוּן איך בין תקן געוואָרן אין מייַן מלכות, אוּן רבוּ יתיר איז מיר יסף געוואָרן. 34 [4:37] אַצונד איך, נבוּכַדנֶאצַּר, שבח אוּן רום אוּן הדר המלך פוּן די הימלען, וואָס אַלע זייַנע מעבד זייַנען קשט, אוּן זייַנע אֹרַח דין, אוּן די וואָס הלך מיט גֵּוָה יכל ער השפל [שפל].