מלכא20

1 און בּן-הַדַד מלך ארם האָט קבץ זיין כּל חיל; און 32 מלכים זייַנען געווען מיט אים, און סוּסים און מרכּבות. און ער איז עלה און האָט צור אויף שומרון, און לחם אויף איר. 2 און ער האָט שלח מלאכים, צו אַחאב מלך ישראל, אין הָעִיר, 3 און צו אים ער אמר: אַזוי האָט אמר בּן-הַדַד: דייַן כֶּסֶף און דייַן זָהָב איז מייַנס, און דייַנע נָשִים און דייַנע בָּנִים הטובים זייַנען מייַנע. 4 האָט ענה מלך ישראל און האָט אמר: אַזוי ווי דייַן דבר, אֲדֹנִי המלך; דייַנער בין איך, און אַלץ וואָס איך האָבּ. 5 זייַנען שוב די מלאכים, און האָבּן אמר: אַזוי האָט אמר בּן-הַדַד, אַזוי צו אמר: אמנם, איך האָבּ דיר שלח צו אמר: דייַן כֶּסֶף און דייַן זָהָב, און דייַנע נָשִים און דייַנע בָּנִים זאָלסטו מיר נתן. 6 וואָרעם אַז מָחָר אין דער צייַט וועל איך שלח צו דיר מייַנע עבדים, וועלן זיי חפשׂ דייַן בּית, און די בּתּים פון דייַנע עבדים; און עס וועט זיין, כּל מַחְמַד פון דייַנע אויגן וועלן זיי שום אין זייער יָד און לקח. 7 האָט מלך ישראל קרא כּל זִקְני הָאָרֶץ, און האָט צו זיי אמר: ידע נָא און ראה, אַז רָעָה בקש דער דאָזיקער. וואָרעם ער האָט שלח צו מיר אום מייַנע נָשִים און אום מייַנע בָּנִים, און אום מיין כֶּסֶף און אום מיין זָהָב, און איך האָבּ נישט מנע פון אים. 8 האָבּן צו אים אמר כּל הזקנים און דאָס כּל הָעָם: זאָלסט נישט שמע און נישט אבה. 9 האָט ער אמר צו די מלאכים פון בּן-הַדַד: אמר צו אֲדֹנִי המלך: כּל אום וואָס דו האָסט שלח צו דייַן עֶבֶד צוערשט וועל איך עשׂה אָבער די דאָזיקע זאַך קען איך נישט עשׂה. זייַנען הלך די מלאכים, און האָבּן אים שוב אַן ענטפער. 10 האָט בּן-הַדַד שלח צו אים, און אמר: זאָלן די אלוקים מיר עשׂה אַזוי און נאָך מער, אויבּ דער עָפָר פון שומרון וועט שׂפק פאַר שֹׁעַל דעם כּל העם וואָס הינטער מיין רגלים ! 11 האָט ענה מלך ישראל און האָט אמר: דבר [אים]: זאָל דער וואָס חגר זיך, נישט הלל ווי דער וואָס פתח זיך. 12 און עס איז געווען, ווי [בּן-הַדַד] האָט שמע דעם דאָזיקן דבר, בעת ער האָט שתה, ער און די מלכים, אין די סֻכּוֹת, אַזוי האָט ער אמר צו זייַנע עבדים: שום! און זיי האָבּן שום אַנקעגן דער עִיר. 13 און הנה איינער א נביא האָט נגש צו אַחאב מלך ישראל, און האָט אמר: אַזוי האָט ה' אמר: ראה כּל הֶהָמון הגּדוֹל הזה? הנה נתן איך אים הַיּוֹם אין דייַן יָד, און וועסט ידע אַז איך בין ה'. 14 האָט אַחאב אמר: דורך וועמען? האָט ער אמר: אַזוי האָט ה' אמר: דורך די נערים פון די שָׂרֵי המְּדִינוֹת. האָט ער אמר: ווער זאָל אסר די מלחמה? האָט ער אמר: דו. 15 האָט ער פקד די נערים פון די שָׂרֵי הַמְּדינוֹת, און זיי זייַנען געווען 232. און נאָך זיי האָט ער פקד דאָס כּל הָעָם, כּל בּני ישראל 7000. 16 זייַנען זיי יצא אין צהרים, בעת בּן-הַדַד האָט זיך שכור שתה אין די סֻכּוֹת ער און די מלכים די 32 מלכים וואָס האָבּן אים עזר. 17 און די נערים פון די שׂרי המדינות זייַנען יצא צוערשט; אָבער בּן-הַדַד האָט שלח, און מע האָט אים נגד, אַזוי צו אמר: אנשים זייַנען יצא פון שומרון. 18 האָט ער אמר: סייַ זיי זייַנען פאַר שלום יצא, תפשׂ זיי חיּים, און סייַ זיי זייַנען פאַר מלחמה יצא, תפשׂ זיי חיּים. 19 און די זייַנען יצא פון הָעִיר נערים פון די שׂרים המדינות, און דער חיל וואָס הינטער זיי. 20 און זיי האָבּן נכה איטלעכער זיין אִיש, און די אַרַמים זייַנען נוס, און ישראל האָט זיי רדף. און בּן-הַדַד מלך ארם איז מלט געוואָרן אויף א סוּס מיט פּרשים. 21 און מלך ישראל איז יצא, און האָט נכה די סוּס און די רכּב, און נכה צווישן ארם אַ מכּה גדולה. 22 און דער נביא האָט נגש צו מלך ישראל און האָט צו אים אמר: הלך! חזק! זיך, און ידע און ראה וואָס דו זאָלסט עשׂה וואָרעם צום תשוּבה פון הַשָנָה עלה מלך ארם אויף דיר. 23 און די עבדים פון מלך ארם האָבּן צו אים אמר: אלוקים פון הרים איז זייער אלוקים, דעריבער זייַנען זיי געווען חזק פון אונדז; לאמיר אָבער לחם מיט זיי אויף אַ מִישוֹר, אויבּ מיר וועלן נישט זיין חזק פון זיי! 24 און די דאָזיקע זאַך עשׂה; סור די מלכים איטלעכן פון זיין מקוֹם און שום פּחוּת [פֶּחָה] תּחת זיי. 25 און דו זאָלסט דיר מנה חיל אַזוי ווי דער חיל וואָס איז בּייַ דיר נפל און סוּס אַזוי ווי די סוּס, און רכּב אַזוי ווי די רכּב; און לאָמיר לחם מיט זיי אויף מִישוֹר, אויבּ מיר וועלן נישט זיין חזק פון זיי! האָט ער שמע צו זייער קוֹל, און האָט אַזוי עשׂה. 26 און עס איז געווען צום תשוּבה פון שָנָה, האָט בּן-הַדַד פקד די אַרַמים, און ער איז עלה קיין אַפק צו מלחמה מיט ישראל. 27 און די בּני-יִשְראל זייַנען פקד געוואָרן, און כול געוואָרן, און זייַנען הלך אַקעגן זיי. און די בּני-יִשְראל האָבּן חנה אַקעגן זיי, אַזוי ווי 2 חשׂיף עזים. און די אַרַמים האָבּן מלא הָאָרֶץ. 28 האָט דער אִיש האלוקים נגש, און האָט אמר צו מלך ישראל און אמר: כֹּה אמר ה': ווייַל די אַרַמים האָבּן אמר: אלוקי הרים איז ה', און נישט אלוקי עמקים [עמק] איז ער, דעריבער וועל איך נתן כּל הֶהָמון הגדול הזה אין דייַן יָד, און איר וועט ידע אַז איך בין ה'. 29 און זיי האָבּן חנה איינע אַקעגן די אַנדערע 7 ימים. און עס איז געווען אויפן 7טן יוֹם, האָט קרב די מלחמה, און די בּני ישראל האָבּן נכה פון ארם 100,000 רגְלִי אין יוֹם אחד. 30 און די יתר זייַנען נוס קיין אַפק, אין עִיר; איז די חוֹמָה נפל אויף 27,000 אִיש וואָס זייַנען יתר. און בּן-הַדַד איז נוס און איז בוא אין עִיר, אין אַ חֶדֶר בְּחֶדֶר. 31 האָבּן זייַנע עבדים צו אים אמר: הנה נָא, מיר האָבּן שמע אַז די מלכים פון דעם בּית ישראל זייַנען מלכי חֶסֶד; לאָמיר, נָא, שום שׂקּים אויף אונדזערע מָתְנַיִם, און חבלים [חֶבֶל] אויף אונדזער קאָפּ, און לאָמיר יצא צו מלך ישראל, אפשר וועט ער דיך חיה נפש. 32 האָבּן זיי חגר שׂקּים אויף זייערע מָתְנַיִם, און חבלים אויף זייערע קעפ, און זיי זייַנען בוא צו מלך ישראל, און האָבּן אמר: דייַן עֶבֶד בּן-הַדַד האָט אמר: לאָמיך חיה, נָא. האָט ער אמר: לעבט ער נאָך? ער איז אָחִי. 33 און די אנשים האָבּן עס נִחֵש, און זיי האָבּן זיך מהר און באַוואָרנט אויבּ ער מיינט עס, און האָבּן אמר: אחִיךָ בּן-הַדַד. האָט ער אמר: בוא! ברענגט אים. איז יצא צו אים בּן-הַדַד, און ער האָט אים עלה מרכּבה. 34 און [בּן-הַדַד] האָט צו אים אמר: די ערים וואָס אָבִי האָט לקח פון אָבִיךָ וועל איך שוב , און חוּצוֹת זאָלסטו דיר שום אין דמשק, אַזוי ווי אָבִי האָט שום אין שומרון. [האָט אַחאב אמר:] און איך וועל דיך שלח מיט דעם דאָזיקן בְּרִית. און ער האָט אים כרת א בְּרִית, און האָט אים שלח. 35 און איינער אַן אִיש פון די בּני הנביאים האָט אמר צו זיין רֵעַ דורך דעם דבר-ה': נכה! מיך, נָא, און דער אִיש האָט אים נישט מאן צו נכה . 36 האָט ער אמר: ווייַל דו האָסט נישט שמע צו דעם קוֹל פון ה', הנה הלך פון מיר, און דיך וועט נכה הָאַרְיֵה. און ווי ער איז הלך פון אים, אַזוי האָט אים מצא הָאַרְיֵה, און האָט אים נכה. 37 האָט ער מצא אַן אַנדער אִיש, און האָט אמר: נכה! מיך, נָא. און דער אִיש האָט אים נכה, נכה בּיז פצע. 38 און דער נביא איז הלך און האָט עמד אויפן מלך בּייַם דֶּרֶךְ; און ער האָט זיך התחפֵּשׂ [חפשׂ] מיטן קאָפבאַנד איבּער זייַנע אויגן. 39 און עס איז געווען, ווי דער מלך איז עבר, אַזוי האָט ער צעק צום מלך און האָט אמר: דייַן עֶבֶד איז יצא אין דער קרב מלחמה, און הנה אַן אִיש האָט זיך סור, און האָט געבראַכט צו מיר אַן אִיש, און האָט אמר: שמר דעם דאָזיקן אִיש, אויבּ געמינערט וועט ער געמינערט ווערן; וועט דייַן נפש זיין תּחת זיין נפש; אָדער אַ כִכַּר כֶּסֶף וועסטו שקל: און ווי דייַן עֶבֶד איז געווען עשׂה דאָ און דאָרטן, אַזוי איז ער נישט געוואָרן. האָט מלך ישראל צו אים אמר. אַזוי זאָל זיין דייַן משפט; דו אַליין האָסט חרץ. 41 האָט ער אויף מהר און סור דעם קאָפבאַנד פון זייַנע אויגן, און מלך ישראל האָט אים נכר, אַז ער איז פון די נביאים. 42 און ער האָט צו אים אמר: אַזוי האָט ה' אמר: ווייַל דו האָסט שלח פון דער יָד דעם אִיש פון מיין חרם, זאָל דייַן נפש זיין תּחת זיין נפש, און דייַן עם תּחת זיין עם. 43 און מלך ישראל איז הלך צו זיין בּית סַר און זָעֵף, און ער איז בוא קיין שומרון.